05--ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΚΑΝΤΑΡΖΗΣ
ΕΔΗΜΕΡΙΔΑ ΝΙΚΗΤΕΣ
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Φάε, πίε και ευφραίνου
Δημοσιεύτηκε στις 8
Φεβρουαρίου 2011.
Περικοπή: Εκκλησιαστής 2:1-11
Γιατί;
Ποιο
είναι το πρόβλημα της επιδίωξής του;
Εδώ
ερχόμαστε σε ένα από τα ενδιαφέροντα σημεία του βιβλίου. Ξέρετε, πολλοί
πιστεύουν ότι ο μεγαλύτερος γρίφος της ζωής είναι ο πόνος. Ο Εκκλησιαστής μας
λέει ότι ο μεγαλύτερος γρίφος της ζωής είναι η χαρά. Με τον πόνο τα πράγματα
είναι απλά. Πονάω και γι’ αυτό νιώθω άδειος. Με τη χαρά είναι μπερδεμένα.
Χαίρομαι και όμως νιώθω άδειος.
Διαβάζουμε
στο βιβλίο κάτι σημαντικό. Το εδάφιο 3 μπορεί να γίνει αντιληπτό με διάφορους
τρόπους και η ΝΜΒ το μεταφράζει με έναν από αυτούς. Όμως θα ήθελα να προτείνω
μία άλλη ανάγνωση. Έτσι το διαβάζω στου Βάμβα: «Εσκέφθην εν τη καρδία μου να
ευφραίνω την σάρκα μου με οίνον, ενώ έτι η καρδία μου ησχολείτο με την σοφία –
και να κρατήσω την μωρίαν εωσού ίδω τι είναι το αγαθόν εις τους υιούς των
ανθρώπων δια να κάμνωσιν αυτό υπό τον ουρανόν πάσας τας ημέρας της ζωής αυτών».
Προσέξτε την αντιπαραβολή μεταξύ της καρδιάς και της σάρκας. Λέει λοιπόν ότι
«εύφρανε τη σάρκα του με οίνον». Αυτό δεν το έκανε με έναν μηδενικό ηδονισμό.
Δηλαδή, αφού τίποτα δεν έχει νόημα τότε φάε πίε και ευφραίνου. Το έκανε με μία
αισιόδοξη λαχτάρα. Με μία βαθιά αναζήτηση. Ενώ έπινα, λέει, η καρδιά μου «έτι
ησχολείτο με την σοφία». Δηλαδή, έψαχνε μήπως εδώ είναι ο «ψηλός μελαχρινός
ξένος» ή η «ψηλή ξανθιά ξένη». Το ραντεβού που θα δώσει στη ζωή του νόημα. Έψαχνε,
μας λέει, «εωσού ίδω τι είναι το αγαθόν εις τους υιούς των ανθρώπων…».
Έψαχνε
την απόλαυση πίσω από την απόλαυση. Έψαχνε για μια χαρά πίσω από τη χαρά που
χαιρόταν. Έψαχνε μία απόλαυση που θα περάσει από τη σάρκα και θα αγγίξει την
καρδιά του! Έψαχνε για την «αιωνιότητα» και τελικά διαπίστωνε ότι η κάθε χαρά
ήταν «υπό τον ήλιο». Τελείωνε και περιοριζόταν για όσο διαρκούσε αλλά και αυτή
κάποια στιγμή τελείωνε.
Ποια
η εξήγηση;
Δείτε,
σας παρακαλώ, μία λεπτομέρεια. Δείτε πόσες φορές επαναλαμβάνεται η φράση ‘εις
εμαυτόν’: Εκκλησιαστής 2:4-8. Από μένα για μένα! Δεν υπάρχει μεγαλύτερη
τυραννία από το να προσπαθείς να φτιάξεις εσύ «νόημα» για τη ζωή σου. Μία
ταινία που νομίζω είναι από τις καλύτερες του παλαιού καλού ελληνικού
κινηματογράφου είναι η «Μια ζωή την έχουμε» με το Δημήτρη Χορν. Η ταινία αυτή
έχει, πιστεύω, μία βαθιά διάθεση ειρωνείας που συχνά φεύγει απαρατήρητη.
Περιγράφει την ιστορία κάποιου ταλαίπωρου ταμία σε μία τράπεζα, που ξαφνικά
μέσα από κάποιο λογιστικό λάθος βρίσκεται με πολλά λεφτά. Και τότε αρχίζει την
«ντόλτσε βίτα». Σαν τον Εκκλησιαστή ξοδεύει από εδώ και από κει. Βρίσκει μία
γυναίκα που της αγοράζει το ένα και το άλλο. Περνάει καλά; Μια χαρά. Κάποια
στιγμή όμως τα λεφτά τελειώνουν, η απάτη ανακαλύπτεται και αυτός βρίσκεται μέσα
στη φυλακή. Η ταινία ξεκινά με το Χορν στη φυλακή να είναι ακατανόητα
χαρούμενος και να τραγουδά όλη την ώρα το τραγούδι «μια ζωή την έχουμε κι αν
δεν την γλεντήσουμε, τι θα καταλάβουμε, τι θα καταντήσουμε». Ο φύλακας που
απορεί, τον πιάνει και τον ρωτά: ‘Μα καλά, πώς τραγουδάς όλη την ώρα αφού είσαι
πίσω από τα σίδερα. Και εκεί ο Χορν λέει την ατάκα: ‘Και όταν ήμουν έξω, πάλι
πίσω από τα σίδερα βρισκόμουν…’ Μας λέει ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη φυλακή από
το να προσπαθείς να βρεις κάτι που θα σου δώσει απόλαυση. Και συνεχώς να
ψάχνεις και να απογοητεύεσαι και να επιμένεις και να συνεχίζεις.
Ως
τώρα είδαμε το πρόβλημα. Ο άνθρωπος λοιπόν λέει ‘η ζωή είναι εφήμερη και γεμάτη
αναπάντητα ερωτήματα, γι’ αυτό ψυχή μου, «φάε, πίε και ευφραίνου». Κάνε ό,τι
μπορείς για να αποκτήσεις χαρά για σένα!
Περικοπή: Εκκλησιαστής
2:1-11
Ποια
είναι η λύση;
Η
λύση είναι «φάε, πίε και ευφραίνου». Ξέρω ότι ίσως ξαφνιαζόμαστε. Πιστεύουμε
ότι ένα τόσο μελαγχολικό βιβλίο που μιλά τόσο ωμά για την ματαιότητα της ζωής
θα πρέπει ως λύση να προτείνει «φάε το, πιες το και σκάσε». Αλλά η λύση είναι
ακριβώς το αντίθετο: Φάε, πίε και ευφραίνου. Αυτό που είδαμε να μας λέει ότι το
δοκίμασε αλλά δεν ήταν αυτό. Προσέξτε όμως τη διαφορά. Δείτε το πώς το
τοποθετεί στο 2:24–25. Εδώ μας λέει ότι πίσω από το ραντεβού πρέπει να δούμε το
Ραντεβού. Και αυτό είναι μία επωδός που διατρέχει όλο το βιβλίο. Δείτε το
3:12–13, 5:17–19, 8:15. Ο Σαίξπηρ έχει δίκαιο. Η ζωή είναι σαν ένα παραμύθι στο
οποίο όλοι ψάχνουμε τον Πρίγκιπα. Ο Εκκλησιαστής μας λέει να μην μπερδέψουμε
αυτό που μας φανερώνει τον «πρίγκιπα», αυτό που είναι δώρο από τα χέρια του με
τον ίδιο. Το κλειδί είναι η σχέση μαζί Του. Κι όταν αυτή υπάρχει, τότε
μαθαίνουμε ζώντας με τα αναπάντητα ερωτήματα να χαιρόμαστε την κάθε στιγμή και
την κάθε απόλαυση που μας προσφέρει.
Κατεβάστε
και ακούστε το MP3.
Φάε, πίε και ευφραίνου.
Παναγιώτης Κανταρτζής
