ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ ΕΛΠΙΔΑΣ ΚΑΙ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΥΧΙΚΟ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ---01
ΤΥΧΙΚΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ -2011---01
Στην εποχή μας και τον τόπο μας οι χριστιανικές εκκλησίες μπορούν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: Εκείνες που δίνουν ελάχιστη σημασία στο κήρυγμα (π.χ. Ορθόδοξες) και εκείνες που δίνουν μεγάλη σημασία στο κήρυγμα (π.χ. Διαμαρτυρόμενες). Ανάμεσά τους μπορούν να τοποθετηθούν οι Ρωμαιοκαθολικοί, οι οποίοι κάτι προσπαθούν να κάνουν τα τελευταία χρόνια επιμένοντας όμως σε ολιγόλεπτες επισημάνσεις ή σχόλια επί του βιβλικού αναγνώσματος.
Αν θελήσουμε να αναφερθούμε και στα ψαλτικά μέρη των λειτουργιών, οι Ορθόδοξοι –παγιδευμένοι στην αρχαιολατρία τους– ελάχιστα κατανοούν από τα ψαλλόμενα, αλλά οι Ρωμαιοκαθολικοί έχουν προχωρήσει σημαντικά, καθώς πλέον ψάλλουν σε απλή δημοτική. Κάπου στο περιθώριο έχουν απομείνει πλέον οι Διαμαρτυρόμενοι, οι οποίοι, ενώ άλλοτε διέθεταν τεράστιο πλούτο ύμνων, τόσο μονοφωνικών όσο και χορωδιακών, έχουν πλέον παγιδευτεί –οι περισσότεροι τουλάχιστον από αυτούς– στο εισαγόμενο φαινόμενο των "ομάδων λατρείας", όπου κατά την παροιμία «Τρεις λαλούν και δυο χορεύουν κι άλλοι τρεις του αγναντεύουν», και τις περισσότερες φορές αν ρωτήσεις τους λατρευτές –«Τι ψάλλατε πριν από λίγο;» κανείς δεν είναι σε θέση να απαντήσει, επειδή απλώς ορχούνται από το ρυθμό των οργάνων χωρίς το μυαλό τους να συμμετέχει στο ελάχιστο. Χαρακτηριστικό είναι πως αν για κάποιο λόγο διακοπεί η προβολή των στίχων των ύμνων στην οθόνη που χρησιμοποιούν συνήθως, ούτε οι πρωταγωνιστές ούτε το εκκλησίασμα είναι σε θέση να συνεχίσει, επειδή κανείς δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να μάθει τι λένε τα λόγια των "ύμνων", που όχι σπάνια είναι ασυνάρτητα και στα χειρότερα ελληνικά.
Το ενδιαφέρον κείμενο που ακολουθεί αναφέρεται στο θέμα του κηρύγματος, και συστήνουμε να διαβαστεί τόσο από τους κήρυκες όσο και από τους ακροατές.
Αν θελήσουμε να αναφερθούμε και στα ψαλτικά μέρη των λειτουργιών, οι Ορθόδοξοι –παγιδευμένοι στην αρχαιολατρία τους– ελάχιστα κατανοούν από τα ψαλλόμενα, αλλά οι Ρωμαιοκαθολικοί έχουν προχωρήσει σημαντικά, καθώς πλέον ψάλλουν σε απλή δημοτική. Κάπου στο περιθώριο έχουν απομείνει πλέον οι Διαμαρτυρόμενοι, οι οποίοι, ενώ άλλοτε διέθεταν τεράστιο πλούτο ύμνων, τόσο μονοφωνικών όσο και χορωδιακών, έχουν πλέον παγιδευτεί –οι περισσότεροι τουλάχιστον από αυτούς– στο εισαγόμενο φαινόμενο των "ομάδων λατρείας", όπου κατά την παροιμία «Τρεις λαλούν και δυο χορεύουν κι άλλοι τρεις του αγναντεύουν», και τις περισσότερες φορές αν ρωτήσεις τους λατρευτές –«Τι ψάλλατε πριν από λίγο;» κανείς δεν είναι σε θέση να απαντήσει, επειδή απλώς ορχούνται από το ρυθμό των οργάνων χωρίς το μυαλό τους να συμμετέχει στο ελάχιστο. Χαρακτηριστικό είναι πως αν για κάποιο λόγο διακοπεί η προβολή των στίχων των ύμνων στην οθόνη που χρησιμοποιούν συνήθως, ούτε οι πρωταγωνιστές ούτε το εκκλησίασμα είναι σε θέση να συνεχίσει, επειδή κανείς δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να μάθει τι λένε τα λόγια των "ύμνων", που όχι σπάνια είναι ασυνάρτητα και στα χειρότερα ελληνικά.
Το ενδιαφέρον κείμενο που ακολουθεί αναφέρεται στο θέμα του κηρύγματος, και συστήνουμε να διαβαστεί τόσο από τους κήρυκες όσο και από τους ακροατές.
Πόση αξία έχει ένα κήρυγμα; Και πόσο πρέπει να εκτιμάς αυτό που ακούς; Οι απαντήσεις μπορεί να είναι ποικίλες, όσοι και οι ακροατές.
–Εξαρτάται από τον κήρυκα.
–Εξαρτάται από την πρωτοτυπία του.
–Εξαρτάται από την πληρότητα της ανάλυσής του.
–Εξαρτάται αν αγγίζει σύγχρονα θέματα.
–Εξαρτάται από τη ρητορική δεινότητα του κήρυκα.
–Εξαρτάται αν το κάνει παραστατικό με τη ζωντάνια του. Και ούτω καθ' εξής.
Διαβάσαμε πρόσφατα μια ανάλυση για το σύγχρονο κήρυγμα που όχι μόνο μας βρίσκει σύμφωνους αλλά και μας προβλημάτισε ακόμη πιο βαθιά. Σύμφωνα με όσα έγραφε ο συγγραφέας του και όσα άλλα στοιχεία συγκεντρώσαμε με δική μας μελέτη: Το κήρυγμα είναι σημαντικό όταν μεταφέρει ένα μήνυμα.
Ας πάρουμε για παράδειγμα την υποθετική φράση: «Το σπίτι πήρε φωτιά». Τι μήνυμα σας στέλνει; Από το πιο αδιάφορο μέχρι το πιο συγκλονιστικό. Εξαρτάται από το περιεχόμενο που θα δώσει κανείς στις απλές αυτές λέξεις και κατά πόσο θα συνδεθούν με το πρόσωπό σου.
Η λέξη «φωτιά» είναι σημαντική από μόνη της. Υπάρχει ολόκληρη επιστήμη που αναφέρεται στην έναρξη μιας φωτιάς, στα υλικά της φωτιάς, στη διατήρηση της φωτιάς, στην εκμετάλλευση της φωτιάς, στα οφέλη της φωτιάς, στις βλάβες της φωτιάς, στο σβήσιμο της φωτιάς. Χιλιάδες άνθρωποι στον κόσμο ασχολούνται γύρω από την φωτιά στις διάφορες φάσεις της, από το μωρό που άναψε φωτιά με ένα σπίρτο μέχρι τους πυροσβέστες που φρόντισαν να τη σβήσουν και τους αναλυτές που προσπαθούν να βρουν τα μέτρα εκείνα που θα μπορούσαν να την αποτρέψουν.
Και η λέξη «σπίτι» επίσης είναι σημαντική από μόνη της. Υπάρχει και εδώ μια άλλη επιστήμη που αναφέρεται στα σπίτια, τα υλικά κατασκευής τους, τις θετικές ή αρνητικές συνέπειες τους στον άνθρωπο, τα θεμέλια, τα συστήματα και μέσα εξοπλισμού, τις αντοχές και τις ανέσεις, τα χρώματα και την επίδρασή τους στους ένοικους, τα μέσα ασφάλειας κ.ο.κ.
Κάποιος λοιπόν μπορεί να μελετά για χρόνια ολόκληρα γύρω από τις φωτιές και γύρω από τα σπίτια, και να είναι αυτό το αντικείμενο της επιστήμης του και του βιοπορισμού του, χωρίς όμως ποτέ να αισθανθεί ο ίδιος "στο πετσί" του τη σημασία της φράσης «Το σπίτι πήρε φωτιά». Ας μην ξεχάσουμε, επιπλέον, ότι και οι δύο αυτές λέξεις (φωτιά - σπίτι), εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία έχουν και άλλες μεταφορικές, οπότε η μελέτη μπορεί να αποκτήσει ακόμη ευρύτερες διαστάσεις.
Υπάρχει όμως τεράστια διαφορά όταν στην φράση που χρησιμοποιήσαμε προσθέσουμε μια ακόμη λέξη^ την κτητική αντωνυμία. Αν δηλαδή αντί για "Το σπίτι πήρε φωτιά», πούμε «Το σπίτι ΜΟΥ πήρε φωτιά» ή «Το σπίτι ΣΟΥ πήρε φωτιά». Τότε όλα αλλάζουν ριζικά, διότι είναι άλλο πράγμα να λες ότι κάηκαν 250 σπίτια στην Αυστραλία ή στην Καλιφόρνια, είναι άλλο να πεις κάηκε το σπίτι του τάδε, και είναι ακόμη χειρότερο όταν λες «Κάηκε το σπίτι το δικό ΜΟΥ».
Επίσης υπάρχει τεράστια διαφορά αν αυτό που λες αφορά το παρελθόν, το παρόν ή το μέλλον. Για να επιστρέψουμε στην υποθετική φράση μας, είναι διαφορετικό αν πεις –Κάηκε το σπίτι σου, ή αν πεις –Καίγεται το σπίτι σου, ή αν πεις –Θα καεί το σπίτι σου.
Αν το μήνυμα που έλαβα λέει ότι το σπίτι μου ΗΔΗ κάηκε, εκείνο που μπορώ να κάνω είναι να αποδεχτώ μια δυσάρεστη πραγματικότητα και να κοιτάξω πώς μπορώ να την αντιμετωπίσω από εδώ και πέρα. Αν το μήνυμα που έλαβα λέει ότι το σπίτι μου καίγεται ΤΩΡΑ, εκείνο που μπορώ και πρέπει να κάνω είναι να εξετάσω πώς μπορώ να επέμβω άμεσα για να σβήσω τη φωτιά και να περιορίσω τις ζημιές. Αν το μήνυμα που έλαβα λέει ότι το σπίτι μου θα καεί ΑΥΡΙΟ ή κάποια στιγμή στο μέλλον, εκείνο που πρέπει και μπορώ να κάνω είναι να βρω μέτρα και τρόπους ώστε να αποτρέψω αυτή την επικείμενη φωτιά, για να μην συμβεί ποτέ. Διαβάσαμε πρόσφατα μια ανάλυση για το σύγχρονο κήρυγμα που όχι μόνο μας βρίσκει σύμφωνους αλλά και μας προβλημάτισε ακόμη πιο βαθιά. Σύμφωνα με όσα έγραφε ο συγγραφέας του και όσα άλλα στοιχεία συγκεντρώσαμε με δική μας μελέτη: Το κήρυγμα είναι σημαντικό όταν μεταφέρει ένα μήνυμα.
Ας πάρουμε για παράδειγμα την υποθετική φράση: «Το σπίτι πήρε φωτιά». Τι μήνυμα σας στέλνει; Από το πιο αδιάφορο μέχρι το πιο συγκλονιστικό. Εξαρτάται από το περιεχόμενο που θα δώσει κανείς στις απλές αυτές λέξεις και κατά πόσο θα συνδεθούν με το πρόσωπό σου.
Η λέξη «φωτιά» είναι σημαντική από μόνη της. Υπάρχει ολόκληρη επιστήμη που αναφέρεται στην έναρξη μιας φωτιάς, στα υλικά της φωτιάς, στη διατήρηση της φωτιάς, στην εκμετάλλευση της φωτιάς, στα οφέλη της φωτιάς, στις βλάβες της φωτιάς, στο σβήσιμο της φωτιάς. Χιλιάδες άνθρωποι στον κόσμο ασχολούνται γύρω από την φωτιά στις διάφορες φάσεις της, από το μωρό που άναψε φωτιά με ένα σπίρτο μέχρι τους πυροσβέστες που φρόντισαν να τη σβήσουν και τους αναλυτές που προσπαθούν να βρουν τα μέτρα εκείνα που θα μπορούσαν να την αποτρέψουν.
Και η λέξη «σπίτι» επίσης είναι σημαντική από μόνη της. Υπάρχει και εδώ μια άλλη επιστήμη που αναφέρεται στα σπίτια, τα υλικά κατασκευής τους, τις θετικές ή αρνητικές συνέπειες τους στον άνθρωπο, τα θεμέλια, τα συστήματα και μέσα εξοπλισμού, τις αντοχές και τις ανέσεις, τα χρώματα και την επίδρασή τους στους ένοικους, τα μέσα ασφάλειας κ.ο.κ.
Κάποιος λοιπόν μπορεί να μελετά για χρόνια ολόκληρα γύρω από τις φωτιές και γύρω από τα σπίτια, και να είναι αυτό το αντικείμενο της επιστήμης του και του βιοπορισμού του, χωρίς όμως ποτέ να αισθανθεί ο ίδιος "στο πετσί" του τη σημασία της φράσης «Το σπίτι πήρε φωτιά». Ας μην ξεχάσουμε, επιπλέον, ότι και οι δύο αυτές λέξεις (φωτιά - σπίτι), εκτός από την κυριολεκτική τους σημασία έχουν και άλλες μεταφορικές, οπότε η μελέτη μπορεί να αποκτήσει ακόμη ευρύτερες διαστάσεις.
Υπάρχει όμως τεράστια διαφορά όταν στην φράση που χρησιμοποιήσαμε προσθέσουμε μια ακόμη λέξη^ την κτητική αντωνυμία. Αν δηλαδή αντί για "Το σπίτι πήρε φωτιά», πούμε «Το σπίτι ΜΟΥ πήρε φωτιά» ή «Το σπίτι ΣΟΥ πήρε φωτιά». Τότε όλα αλλάζουν ριζικά, διότι είναι άλλο πράγμα να λες ότι κάηκαν 250 σπίτια στην Αυστραλία ή στην Καλιφόρνια, είναι άλλο να πεις κάηκε το σπίτι του τάδε, και είναι ακόμη χειρότερο όταν λες «Κάηκε το σπίτι το δικό ΜΟΥ».
Επίσης υπάρχει τεράστια διαφορά αν αυτό που λες αφορά το παρελθόν, το παρόν ή το μέλλον. Για να επιστρέψουμε στην υποθετική φράση μας, είναι διαφορετικό αν πεις –Κάηκε το σπίτι σου, ή αν πεις –Καίγεται το σπίτι σου, ή αν πεις –Θα καεί το σπίτι σου.
Όσοι ετοιμάζουν ένα κήρυγμα, σπάνια αντιμετωπίζουν το μήνυμά τους και το ακροατήριό τους με ανάλογο τρόπο. Αλλά και οι ακροατές ελάχιστη σημασία δίνουν σ' εκείνο που ακούνε, κατά πόσον δηλαδή τους αφορά άμεσα ή πρόκειται για ένα ωραίο και ενδιαφέρον ακρόαμα που όμως αφορά ίσως τον διπλανό τους, αλλά όχι τους ίδιους προσωπικά. Μάλιστα, θα λέγαμε με μεγάλη βεβαιότητα, δεν είναι πρόθυμοι και διαθέσιμοι να ακούσουν ένα μήνυμα που τους αφορά προσωπικά, επειδή τότε θα τους αναγκάσει να διαταράξουν την βολή τους, να σκεφτούν σοβαρά, να πάρουν αποφάσεις και να προβούν σε ενέργειες, κάτι για το οποίο δεν είναι διαθέσιμος ο άνθρωπος του 21ου αιώνα. Γι' αυτό τις περισσότερες φορές τα κηρύγματα της εποχής μας είναι άκαρπα και ανώφελα και στα εκκλησιάσματα και στην κοινωνία γενικότερα.
Κάποιος έγραψε: «Υπάρχουν τρία είδη κηρυγμάτων, εκείνα που σου αρέσει να τα ακούσεις, εκείνα που δεν αντέχεις να τα ακούσεις και εκείνα που πρέπει να τα ακούσεις». Τώρα ποια είναι για τον καθένα μας αυτά τα είδη, είναι ζήτημα που εξαρτάται από την πνευματική μας κατάσταση, από την καταλληλότητα ή μη του κήρυκα, και από τη διάθεσή μας να αντιληφθούμε και να αντιδράσουμε στην αλήθεια.
Ένας ορισμός λέει ότι «Κήρυγμα είναι ένας προφορικός λόγος που απευθύνεται στον κοινό νου σχετικά με ένα θρησκευτικό ζήτημα (που συνήθως βασίζεται στις Γραφές) και αναπτύσσεται με τρόπο που θα μπορούσε να πείσει τον ακροατή».
Αν κάποιος άνοιγε ένα βιβλίο κηρυγματικής (είναι κλάδος της ρητορικής), θα μάθαινε ότι κυρίως υπάρχουν δύο είδη κηρυγμάτων, τα οποία διδάσκονται οι φοιτητές στα θρησκευτικά σχολεία, εκείνα που στηρίζονται πάνω σε μία βιβλική περικοπή (textual) ή εκείνα που αναφέρονται σε ένα θέμα (topical), και αυτά με τη σειρά τους μπορούν να διαιρεθούν σε πολλές υποκατηγορίες, όπως ευαγγελιστικά, εποικοδομητικά, προφητικά, εσχατολογικά, κοινωνικά, επίκαιρα, επετειακά κ.ο.κ.
""""""""""""""""""""""""""
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ 02 ΑΥΡΙΟ
