………………………………………
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΥΧΙΚΟΣ
ΜΑΙΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2005
Διά
πολλών μαρτύρων
Στρεβλή κατάσταση
«Πάντες σεις αδελφοί
είσθε» (Ματθ. 23/κγ/8)
Μεγάλη έγινε προσπάθεια ανά τους αιώνες, για
να πεισθούν οι χριστιανοί ότι στην εκκλησία υπάρχουν ταξικές διαφορές, ότι “δεν
είναι όλοι ίσοι”, ότι “κάποιοι είναι ανώτεροι από τους άλλους”, ότι χρειάζονται
“μεσίτες και ιερείς” κ.λπ.
Αυτή
η πλάνη που εξυπηρετεί τα φιλόδοξα σχέδια σημαντικής μερίδας που θέλει να
εξουσιάζει επάνω στους άλλους και να στέκεται γεφυροποιός ανάμεσα στους
ανθρώπους και τον Θεό, δυστυχώς έγινε αποδεκτή από τους πολλούς, επειδή
αισθάνονται ότι τους απαλλάσσει από περιττές ευθύνες, τις οποίες με τον τρόπο
αυτό νομίζουν ότι μεταθέτουν στους ώμους των εκκλησιαστικών ηγετών, και έτσι η
εκκλησία χωρίστηκε σε κληρικούς και λαϊκούς...
Επιπλέον,
για να αποκτηθεί και να συντηρηθεί το “κύρος” που χρειαζόταν αυτός ο νέος
“θεσμός” του κλήρου, ήταν αναγκαίο να περιβληθεί με σχήματα και συστήματα που
απαιτούσαν ένα είδος μύησης και διαδοχής, που θα εξασφάλιζε αποκλειστικότητα
στους ημέτερους μα και αποτροπή και “ιερό” φόβο στους πολλούς.
Τα
κακά αποτελέσματα αυτής της συμπαιγνίας, την οποία εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο το
κοσμικό κράτος, τα βλέπουμε σε όλες τις χριστιανικές ή χριστεπώνυμες ομάδες, τα
αντιμετώπισε ιδιαίτερα έντονα η Ελλαδική Εκκλησία με τα γνωστά γεγονότα και την
υποσχεθείσαν δήθεν κάθαρση.
Επειδή
δε θέλουμε να επαναλαμβάνουμε εαυτούς, ούτε διεκδικούμε καμία αποκλειστικότητα
στη διαπίστωση των κακώς εχόντων, αναδημοσιεύουμε στη συνέχεια ένα πολύ
ενδιαφέρον άρθρο από το ορθόδοξο περιοδικό «Επίγνωση» (Άνοιξη 2005, σελ.
13-16),[*] που τόσο ωραία αλλά και ρεαλιστικά αναφέρεται στη ρίζα των παρόντων
προβλημάτων.
------------------------------------
[*]
Προτιμήθηκε η φωτογραφική αναπαραγωγή του κειμένου, ώστε να διατηρηθεί και
προβληθεί η εξαιρετική καλλιτεχνική παρουσίαση του περιοδικού. |
http://www.zephyr.gr/stjohn/per-epig.htm
Οι πρόσφατες εξελίξεις στην ελλαδική
εκκλησιαστική πραγματικότητα, δεν μπορεί παρά να προξενούν πόνο και
προβληματισμό. Καλό θα ήταν ωστόσο, να γίνουν ορισμένες στοιχειώδεις
διακρίσεις, μήπως αυτές συμβάλλουν σε μια πιο νηφάλια και κυρίως προ ουσιαστική
κατανόηση, που θα διατηρήσει την ελπίδα στις ψυχές.
Δυστυχώς,
υπάρχει πολλή σύγχυση σχετικά με τον όρο «Εκκλησία» και ελάχιστη κατανόηση για
το ποία είναι η σχέση των λαϊκών μ' αυτήν. Η Εκκλησία νοείται από τους πολλούς
ως θεσμικό καθίδρυμα και τουλάχιστον ο σκληρός πυρήνας της ταυτίζεται με το
ιερατείο. Αφήνεται να εννοηθεί ότι οι ιερωμένοι εκπροσωπούν τον Θεό ενώπιον των
πιστών –και πάντως διατηρούν μία ιδιαίτερη σχέση μαζί Του, παρέχοντας άφεση
αμαρτιών στο όνομά Του. Πρόκειται για μια κλειστή αντίληψη, που αξιολογεί
αντικειμενικά τον κλήρο υπεράνω του λαού, τον ενδύει με εξουσιαστικές ιδιότητες
και πνευματική αυθεντία και συνάμα τον υψώνει σ' ένα τεχνητό ηθικό βάθρο.
Οι
λαϊκοί, από την άλλη μεριά, παίζουν έναν ρόλο άβουλων ακόλουθων. Νιώθουν ότι
εξαρτώνται πνευματικά απολύτως από τους ιερωμένους. Όχι μόνον αναθέτουν όλη την
πνευματική ευθύνη για τη ζωή τους και την Εκκλησία στους κληρικούς, αλλά
ταυτόχρονα αισθάνονται ότι οι ίδιοι δεν έχουν καμία πνευματική δύναμη ή
πνευματική ιδιότητα που να τους επιτρέπει ή να τους καθιστά ικανούς να
παρέμβουν, να διορθώσουν ή να αναπληρώσουν τα ελλείμματα της σημερινής
Εκκλησίας. Εκχωρούν την πνευματική τους ιδιότητα και υποχρέωση να ασκήσουν και
οι ίδιοι πνευματικά χαρίσματα, από άγνοια από μια ανάγκη υποταγής και
καθοδήγησης, από αδιαφορία και από προσκόλληση στη δική τους καθημερινή
εκκοσμίκευση, από προσήλωση στο κυνήγι της καθημερινής μιζέριας ή της κάθε
μικρής ηδονής.
Αυτή
η στρεβλή κατάσταση χαρακτηρίζεται από μια υποκρισία, που εύκολα τη διακρίνει ο
καθένας: Οι κληρικοί προβάλλουν τα πνευματικά χαρίσματα που θεωρούν ότι
«κατέχουν», τα θωρακίζουν με κάθε θεσμικό τρόπο και τα επεκτείνουν
διαπλεκόμενοι και με κοσμικές εξουσίες. Από την άλλη μεριά, όμως, δεν παύουν να
είναι αδύναμοι άνθρωποι, που υφίστανται κι αυτοί τα πάθη του κάθε θνητού και
αμαρτωλού ανθρώπου. Υπηρετώντας μάλιστα μια εξουσιαστική ιεραρχική δομή,
πέφτουν επιπλέον σε όλα τα πάθη που συνδέονται με την άσκηση της εξουσίας. Το
αποτέλεσμα συχνά και όχι σπάνια, είναι αυτό το θέατρο και ο διασυρμός του
οποίου σήμερα γινόμαστε μάρτυρες. Όταν η Εκκλησία είναι «των κληρικών», τότε ο
λαϊκός μπορεί να κρύβεται υποκριτικά κι αυτός πίσω από μια αλήτικη περιφρόνηση
προς τους «εκπροσώπους» του κλήρου, γαυριώντας ηδονικά για την κατάντια τους ,
η οποία νομίζει ότι δικαιώνει με φυσικό τρόπο τη δική του αχρειότητα και τη
δική του εχθρότητα προς την Εκκλησία. Αντί για πολίτες του ουρανού, κληρικοί
και λαϊκοί χάνουμε συχνά την ίδια την αξιοπρέπειά μας.
Οι
ιστορικοί λόγοι που καλλιέργησαν τις παραπάνω νοοτροπίες έχουν καταγραφεί και
συζητηθεί αλλού, με ώριμο θεολογικό λόγο. Όμως η άγνοια θα διαρκεί όσο οι ίδιοι
οι ποιμένες συντηρούν μία διαστρεβλωμένη εικόνα για την Εκκλησία και επιμένουν
να τη μεταγγίζουν στο λαό, που συνήθως στερείται άλλης πνευματικής τροφοδοσίας.
Οι
συνέπειες αυτής της κληρικαλιστικής αντίληψης είναι η διάσπαση της Εκκλησίας, ο
χωρισμός της σε άρχοντες και αρχομένους. Ο κορμός και η ουσία της Εκκλησίας
ταυτίζεται με τους άρχοντες. Οι αρχόμενοι έγιναν ένα είδος «στελεχών» που
προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Αν σήμερα επικρατεί η αντίληψη ότι η Εκκλησία
περνά «σοβαρότατη κρίση» και χρήζει «κάθαρσης», είναι γιατί εμφανίζονται να
πάσχουν οι θεσμικοί της ταγοί, αυτοί που για τη συντριπτική πλειοψηφία
απαρτίζουν και εξαντλούν το νόημά της. Κάθε «θεσμικό» καθίδρυμα καταρρέει όταν
υφίσταται έλλειμμα αρχής ή κρούσματα διαφθοράς της κεφαλής του.
Η
κρίση στους κόλπους της Εκκλησίας θα είχε διαφορετικό αντίκτυπο και θα πλήγωνε
λιγότερο τους πιστούς, εάν κατανοούσαμε την Εκκλησία ως Σώμα Χριστού: Σώμα
αγάπης και ισότητας, οικογένεια που δεν γνωρίζει άλλη ιεραρχία από αυτήν της
αγάπης των πατέρων και των μητέρων, των υιών και θυγατέρων και αδελφών.
Μοναδικός ιερουργός του μυστηρίου της Εκκλησίας είναι ο ίδιος ο Χριστός. Εκεί
που είναι ο Χριστός τίποτα δεν λείπει.
Τα
πνευματικά χαρίσματα της Εκκλησίας είναι κοινά για λαϊκούς και κληρικούς. Είναι
χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και δεν τα κατέχει κανένας με μηχανικό τρόπο. Η
ιεραρχία της Εκκλησίας, που περιλαμβάνει και τους πιστούς, δεν γνωρίζει
διακρίσεις πνευματικής τάξης. Το ίδιο πνευματικό χάρισμα που λαμβάνει ο κάθε
πιστός με το βάπτισμα, το ίδιο έχει και ο διάκονος, ο πρεσβύτερος και ο
επίσκοπος, ο καθένας με τη δική του δυναμική να το αυξήσει και να το
καλλιεργήσει, ασκητικά και θυσιαστικά, προσφέροντάς το ως λατρεία και αναφορά
προς τον Θεό και την Εκκλησία. Την ίδια ιερατική πνευματική δύναμη, το ίδιο
ιερατικό χάρισμα να γίνεται δοχείο του αγίου Πνεύματος και να το διαμεσολαβεί
προς την κτίση έχει ο κάθε πιστός, όπως και ο κάθε πρεσβύτερος και επίσκοπος.
Όλοι είμαστε καλεσμένοι στον ίδιο ασκητικό αγώνα. Συμμετέχουμε σε κοινή
πρόσκληση υπακοής προς τον Χριστό και την Εκκλησία^ στο ίδιο χρέος αγάπης προς
τον συνάνθρωπο^ στην ίδια δυνατότητα προσφοράς στο σώμα του Χριστού, ο καθένας
κατά τα μέτρα του.
Οι
διακρίσεις των χαρισμάτων στην Εκκλησία δεν είναι πνευματικές, αλλά
«λειτουργικές». Δεν αντανακλούν άλλα «ποσά» χαρισμάτων, ούτε διαφορετικής
«φύσεως» «ειδικά» χαρίσματα που έχουν οι κληρικοί και στερούνται οι απλοί
πιστοί. Οι διαφορές είναι στις «λειτουργίες», στους ρόλους που καλείται να
παίξει ο καθένας, ώστε να λειτουργήσει με υγιή τρόπο το σώμα.
Όταν
κανείς τοποθετήσει τα τελευταία γεγονότα μέσα σ' ένα τέτοιο πλαίσιο κατανόησης,
θα διαπιστώσει ότι η φανέρωση των αδυναμιών του κλήρου καθόλου δεν δικαιολογεί
εκ μέρους του λαού μία στάση ιεροεξεταστικής μομφής και περιφρόνησης. Όταν ένα
μέλος του σώματος ασθενεί, πάσχει στην πραγματικότητα ολόκληρο το σώμα. Αυτός
είναι και ο λόγος που η έννοια της «κάθαρσης» ακούγεται τόσο ξένη προς το
εκκλησιαστικό νόημα. Η κάθαρση απαιτεί αποκοπή του άρρωστου μέλους, απαλλαγή
από το μίασμα, θυσία εξιλεωτική. Η εκκλησία όμως ποτέ δεν γνώρισε άλλη θυσία
από το συντετριμμένο πνεύμα και τη συντετριμμένη καρδία. Στην εκκλησιαστική
γλώσσα ονομάζουμε την «κάθαρση» μετά-νοια, αλλαγή του νου, επιστροφή στην αγάπη
του Χριστού και την κοινωνία των αδελφών.
Είναι
πολλοί αυτοί που μιλούν για σκανδαλισμό. Όμως το σκάνδαλο στη ζωή της Εκκλησίας
προκύπτει μόνο από την αλλοίωση της αλήθειας της. Οι χριστιανοί δεν
σκανδαλίζονται από την αμαρτία γιατί γνωρίζουν ότι η επίγνωση της αστοχίας
οδηγεί στη νήψη και στον καθαρισμό της συνείδησης. Αυτό που πονά τους
χριστιανούς σήμερα δεν είναι η «πτώση», γιατί μ' αυτήν είναι ζυμωμένη η
καθημερινότητά τους. Πονά η αδιαφορία για τον εκκλησιαστικό τρόπο και τον
θεολογικό λόγο. Αδυνατούμε να εκκλησιοποιήσουμε τον κόσμο, υπερβολικά
απασχολημένοι με μια εξωτερική κοινωνική δραστηριότητα. Ξεχνούμε ότι η μόνη
γνήσια κοινωνία είναι αυτή του Πνεύματος της αληθείας, που επιχέεται στους
ανθρώπους όταν αυτοί μπουν στον κόπο να το ζητήσουν αληθινά.
Α.Μ.
Με
μεγάλη ειλικρίνεια ο κ. Α.Μ. Ομολογεί ότι εδώ έχουμε μια ΣΤΡΕΒΛΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ. Κι
αυτή η στρεβλή κατάσταση, λέει, «χαρακτηρίζεται από μιά υποκρισία».
Οι
κληρικοί εκμεταλλεύονται την άγνοια του κόσμου και καλλιεργούν την αντίληψη ότι
εκείνοι «εκπροσωπούν τον Θεό»... και ότι «διατηρούν μία ιδιαίτερη σχέση μαζί
Του»...
Οι
λαϊκοί, από την άλλη πλευρά, «παίζουν ένα ρόλο άβουλων ακόλουθων» ενώ
ταυτόχρονα «αισθάνονται ότι οι ίδιοι δεν έχουν καμία πνευματική δύναμη ή
πνευματική ιδιότητα που να τους επιτρέπει ή να τους καθιστά ικανούς να
παρέμβουν, να διορθώσουν ή να αναπληρώσουν τα ελλείμματα της σημερινής
Εκκλησίας».
«Η
κρίση στους κόλπους της Εκκλησίας, θα είχε διαφορετικό αντίκτυπο και θα πλήγωνε
λιγότερο τους πιστούς,» λέει ο αρθρογράφος, «εάν κατανοούσαμε την Εκκλησία ως
Σώμα Χριστού: Σώμα αγάπης και ισότητας, οικογένεια που δεν γνωρίζει άλλη
ιεραρχία από αυτήν της αγάπης των πατέρων και των μητέρων, των υιών και
θυγατέρων και αδελφών. Μοναδικός ιερουργός του μυστηρίου της Εκκλησίας είναι ο
ίδιος ο Χριστός. Εκεί που είναι ο Χριστός τίποτα δεν λείπει.»
Επαναλαμβάνουμε
ότι ο γράφων τις παραπάνω οθρές διαπιστώσεις, είναι συνειδητός Έλληνας
Ορθόδοξος Χριστιανός, ούτε “εθνικός προδότης” ούτε “προβατόσχημος αιρετικός
λύκος”...
Δεν
είναι ανάγκη, λοιπόν, να είναι κάποιος “προτεστάντης”, καθώς λένε μερικοί, για
να βλέπει και να λέει την αλήθεια. Ειλικρίνεια χρειάζεται και φόβος Θεού, που
όμως –λυπηρό– απουσιάζει από πολλούς ανθρώπους των εκκλησιαστικών πραγμάτων! |
...........................................................
