ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ ΕΛΠΙΔΑΣ ΚΑΙ ΖΩΗΣ: ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΜΗΝΗΜΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΥΧΙΚΟΣ

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΜΗΝΗΜΑ ΕΛΠΙΔΑΣ ΚΑΙ ΖΩΗΣ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΥΧΙΚΟΣ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ -2003

ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ – Για Ορθοδόξους...

Εικονολατρία / Ειδωλολατρία

Από τις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου ως το τέλος του χρόνου που πέρασε, τα ΜΜΕ στον τόπο μας απασχόλησε η μεταφορά από διάφορους Μητροπολίτες ιερών κειμηλίων (όπως η εικόνα της «Παναγίας της Ιεροσολυμίτισσας», το «Τίμιο Ξύλο» και τα «Δώρα των Μάγων») για προσκύνηση και “ιερή επαιτεία” ή εκμετάλλευση. Δεν ήταν βέβαια η πρώτη φορά που έγινε αυτό το θλιβερό εμπόριο. (Παλαιότερα ήρθαν η εικόνα «Άξιον εστίν», η «Αγία Ζώνη της Θεοτόκου» κ.ο.κ.).

Γράφοντας τα ανωτέρω δεν αναφερόμαστε στα πλήθη των προσκυνητών που από κάθε μέρος της επικράτειας έφταναν και επί ώρες περίμεναν μέσα στο κρύο για να ζητιανέψουν ένα ρουσφέτι έχοντας απέναντί τους έναν απάνθρωπο “θεό” που δεν συγκινείται από τα πάθη τους αλλά απαιτεί τέτοιες εκφράσεις δουλοπρέπειας...

Βέβαια τα ΜΜΕ δεν τα ενδιαφέρει η ουσία του θέματος –αφού τα ίδια είναι γεμάτα με κάθε λογής σκοταδιστικά προγράμματα και διαφημίσεις– ασχολήθηκαν όμως με αφορμή μια συνέντευξη/ΟΜΟΛΟΓΙΑ που έδωσε ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων κ. Θεόκλητος και τη συζήτηση που ακολούθησε. Διαφορετικά κανείς ίσως δε θα διέθετε τηλεοπτικό χρόνο για να προβληματιστεί και να προβληματίσει.

Αλλά τι είπε ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων; Το απλούστατο και αυτονόητο: Ότι δηλαδή «αυτό το φαινόμενο οδηγεί σε ειδωλολατρία».

Δεν είμαστε υποστηρικτές του κ. Θεόκλητου. Δεν τον γνωρίζουμε προσωπικά και υπήρξαν δημόσιες εκδηλώσεις του που καθόλου δεν μας άρεσαν. Ωστόσο στην παρούσα φάση, είτε έλεγε αυτά που πίστευε είτε κινήθηκε από αντιπάθεια προς τον Αρχιεπίσκοπο, μίλησε ορθά και αληθινά. Αντιγράφουμε από τον Τύπο (Εφημ. «ΤΑ ΝΕΑ» και «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ» 9-15/12/2002):

«Όταν ο πιστός ταυτίζεται με μια εικόνα, αυτό είναι ειδωλολατρία. Και εμείς έχουμε την ευθύνη, διότι ενθαρρύνουμε την ειδωλολατρία όταν περιάγουμε τα λείψανα των αγίων για να γεμίσουμε τα παγκάρια της Εκκλησίας». «Αντί να δρα ο ίδιος ο χριστιανός για να ταυτίσει το θέλημά του με το θέλημα του Θεού, κατά παγανιστικό τρόπο αποζητάει την επέμβαση της εικόνας, πράγμα που τον κάνει ειδωλολάτρη. Εδώ δεν λέει `με βοήθησε η Παναγία’, λέει `με βοήθησε η Παναγία η Ιεροσολυμίτισσα’. Αυτό είναι ειδωλολατρία όσο και αν θέλουμε να το εξαγνίσουμε. Είναι αρρωστημένη πίστη».

«Βεβαίως και το θαύμα είναι δυνατό, αλλά μόνο από τον Θεό. Αλλιώς ο Θεός θα ήταν αδύνατος. Ο Θεός κάνει θαύματα και όχι οι άγιοι», λέει και αφήνει τις αιχμές του για το πόσο «θαύμα» είναι το θαύμα σήμερα: «Όσες φορές στην Καινή Διαθήκη πιστοποιείται ένα θαύμα, αυτό γίνεται από τον μαρτυρούντα όχλο και όχι από τον λαβόντα την χάρη του Θεού. Δυστυχώς, ο χριστιανισμός έχει φορτωθεί παρά πολύ με ειδωλολατρισμό. Πρέπει όσοι ευαγγελίζονται τον λόγο του Θεού να μπορούν να στενοχωρήσουν μερικούς χριστιανούς λέγοντάς τους την αλήθεια. Δυστυχώς, η ιστορία με τα κειμήλια είναι παλιά. Από τότε που η Εκκλησία έγινε θρησκεία και από τότε που η Αποκάλυψη έγινε χριστιανισμός».

«Σήμερα ζούμε όλοι μας έναν Θεό ανθρωπόμορφο. Ακόμη και τη Μεγάλη Εβδομάδα όταν συρρέουμε στην εκκλησία μπροστά στον Σταυρό και τον Επιτάφιο, συρρέουμε μπροστά στον Πάσχοντα Δίκαιο και όχι στον αναστημένο Θεό. Κρατούμε τον Θεό στα μέτρα μας, για να μπορούμε να τον πλησιάσουμε».

Δυστυχώς, απέναντι σ’ αυτή την ολοκάθαρη αλήθεια, ο Αρχιεπίσκοπος και το περιβάλλον του είχαν μόνο να κατηγορήσουν τον Ιωαννίνων για «προτεσταντισμό», εφαρμόζοντας δηλαδή τον παλιό κανόνα, “Όταν δεν έχεις ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ, πέτα λάσπη”...

Από το σημείο αυτό και μετά, όμως, υπάρχει η αντικειμενική αλήθεια που δε μπορεί και δεν πρέπει να παραγνωρίζεται. Εξάλλου, απόψεις τους για τη σύγχρονη `εικονολατρία’ έκφρασαν και άλλοι Μητροπολίτες, όπως π.χ. ο Φιλίππων κ. Προκόπιος που δήλωσε:

«Η καταχρηστική και επαναλαμβανόμενη μετάκληση και προβολή εκκλησιαστικών κειμηλίων εύκολα μπορεί να θεωρηθεί πως γίνεται με σκοπιμότητα και έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με τη διδασκαλία και την πράξη της Εκκλησίας μας»,

και ο Ζακύνθου κ. Χρυσόστομος:

«Όταν η έκθεση εικόνων, ιερών λειψάνων και κειμηλίων γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα και έχει ωφελιμιστικά στοιχεία, τότε αυτό γίνεται επικίνδυνο. Έχει δίκαιο ο άγιος Ιωαννίνων όταν λέει ότι το θαύμα το κάνει ο Θεός».

Επίσης ο π. Δ. Τάσης σε ενδιαφέρον άρθρο του στον «Ορθόδοξο Τύπο» (27-12-02) έγραψε ότι «Σε ποιμαντικό πρόβλημα εξελίσσεται η μεταφορά ιστορικών εικόνων και ιερών λειψάνων από διάφορα μοναστήρια», υποστηρίζοντας ότι «στην εποχή μας το φαινόμενο αυτό πρέπει να περιοριστεί, για να μη πούμε ότι πρέπει να εκλείψει». Ο ίδιος στη συνέχεια εξομολογείται:

«Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε οι κληρικοί ότι υπάρχει πολύς και βαθύς πόνος, στο ποίμνιό μας, για τον οποίο εμείς δεν έχουμε ενδιαφερθεί όσο πρέπει και δεν δώσαμε την παρηγοριά, πού τόσο αναζητούν οι άνθρωποι.»

Στη συνέχεια κατακρίνει ότι μερικοί Μητροπολίτες επιμένουν να μεταφέρουν στην περιοχή τους ιστορικές εικόνες με το επιχείρημα ότι έτσι τονώνεται η πίστη του λαού. [Σημ. «Τ» – Όπως π.χ. έκανε ο Αρχιεπίσκοπος, που προσπαθώντας να ερμηνεύσει την προσέλευση του κοινού είπε πως «δεν αποτελεί σημείο συντηρητισμού και οπισθοδρομικότητας, αλλά καταδεικνύει την ανάγκη του λαού να καταφύγει στην Πίστη».] «Αυτό δεν είναι ακριβές» γράφει ο π. Τάσης.

«Απλώς δίνεται η ευκαιρία στους πονεμένους άνθρώπους να εκδηλώσουν τον πόνο τους και να ζητήσουν το θαύμα. (...) Οι κληρικοί πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην λαϊκή ευσέβεια. Να διατυπώνουμε το θεολογικό λόγο και να επισημαίνουμε τις επικίνδυνες υπερβολές, άλλά και την τάση, πού έχουν μερικοί να ειδωλοποιούν τις ιερές εικόνες και να πιστεύουν ότι ή εκ Θεού βοήθεια επιτυγχάνεται με μαγικούς τρόπους».

ΚΑΙ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ

Επίσης ο π. Τάσης καυτηριάζει το οικονομικό ζήτημα.

«...δεν μπορούμε να αποσιωπήσουμε και το σοβαρό θέμα των χρημάτων, που συγκεντρώνονται σ’ αυτές τις περιπτώσεις. Πολλά δυσφημιστικά για την Εκκλησία σχόλια διατυπώνονται, τόσο από τους κοσμικούς και άσχετους όσο και από τους συνειδητούς χριστιανούς. Ποιος διαχειρίζεται αυτά τα χρήματα; Πόση διαφάνεια υπάρχει; Πόση σχέση με την αλήθεια έχουν οι επίσημες δηλώσεις και διευκρινίσεις και ακόμα, γιατί οι πλούσιες και μεγάλες Μητροπόλεις να γίνονται πλουσιότερες, ενώ υπάρχουν πάρα πολλές Μητροπόλεις, που δεν μπορούν να καλύψουν ούτε τα λειτουργικά τους έξόδα; Mήπως εκεί υπάρχει περισσότερη ευσέβεια; Είδε ποτέ κανείς να γίνεται προσκύνημα, χωρίς να δουλεύει το παγκάρι; Μήπως μερικοί έχουν ξεχάσει ότι ό σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα; Μήπως και ό σκοπός δεν είναι άγιος; Μήπως έχουμε εκμετάλλευση της λαϊκής ευσέβειας; Mήπως με το μεγάλο αυτό το θόρυβο και τις ποίκιλες εντυπώσεις νοθεύουμε την ευσέβεια τού λαού μας; Μήπως αγνοούμε ότι η υγιής θρησκευτικότητα δεν στηρίζεται στα θαύματα, τα όποία κάποτε είναι και αμφίβολα, άλλά στην ορθή πίστη, που είναι σύμφωνη με τη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας;»

Αν το «προσκύνημα» της εικόνας της Παναγίας Ιεροσολυμίτισσας στη Θεσσαλονίκη απέφερε, όπως δημοσιεύτηκε, περί τα 3,5 δισ. δρχ., στην Αθήνα βασίμως πιθανολογείται ότι το ποσόν από τις συνεισφορές των πιστών θα ξεπεράσει τα 5 δισ. δρχ. Υπολογίζοντας με βάση τον αριθμό των προσκυνητών, πολλοί μιλούν για έσοδα ύψους 6 έως 12 εκατ. δρχ. το τρίωρο.

Σύμφωνα με την παράδοση, οι εισπράξεις από το κουτί δίπλα στην εικόνα προορίζονται για τον κτήτορα, ενώ οι εισπράξεις από τα κεριά προορίζονται για το ναό και θα διατεθούν για την αναστήλωσή του. Να πώς περιέγραψε ένας δημοσιογράφος την εικόνα:

«Ακούγονται συρσίματα παπουτσιών στα χιλιάδες στίγματα από λιωμένο κερί στο πάτωμα, ψιθυρίσματα προσευχών, μερικοί λυγμοί και η μονότονη φωνή της κυρίας στην έξοδο, «για τον έρανο μισό ευρώ, για τον έρανο μισό ευρώ...». Αυτό, όμως, που «μιλούσε» πιο δυνατά απ’ όλους ήταν το... παγκάρι. Κάθε φορά που μια μεγάλη ομάδα πιστών έμπαινε στο ναό, ξεσπούσαν μικρές μπόρες από ευρώ καθώς κατρακυλούσαν στα μεταλλικά του τοιχώματα. «Ε, ό,τι θέλει δίνει ο καθένας. Άλλος δύο, άλλος τρία ευρώ», λέει μια καντηλανάφτισσα. «Άλλοι δίνουν και χάρτινα, πέντε, δέκα και είκοσι». Τότε είναι που το παγκάρι δεν κάνει φασαρία...

Η Μητρόπολη Αθηνών με τις πληγές του σεισμού.

Αφού η “Ιεροσολυμίτισσα” δεν φρόντισε, δεν ήθελε ή δε μπορούσε να τον φυλάξει, επιστρατεύτηκε στη συγκέντρωση χρημάτων για την επισκευή του.

Αγγελία ΕΚΠΟΙΗΣΗΣ χρυσών αφιερωμάτων από το προσκύνημα της Τήνου. Άραγε νοιάζεται κανείς αν ο κόσμος σκανδαλίζεται από αυτές τις πρακτικές;

Μήπως κάποτε πρέπει να ξεχωρίσει ο ΧΡΙΣΤΟΣ από τον ΜΑΜΩΝΑ; Ατυχώς είναι μεγάλα τα κέρδη από την εμπορευματοποίηση της θρησκείας, γι’ αυτό είναι πιθανότερο να μιμηθούν και άλλοι το ίδιο σύστημα. Αν και μερικοί μίσησαν τα πλούτη έναντι της δόξας, πολλοί εξακολουθούν να προτιμούν την αγάπη του πλούτου! |

Ποιος θα απαντήσει σ’ αυτή την απορία;

Οι υποστηρικτές της προσκύνησης των εικόνων αναφέρουν τον όρο «η της εικόνος τιμή επί το πρωτότυπον διαβαίνει» προσπαθώντας έτσι να διαχωρίσουν τους εαυτούς τους από τους αρχαίους ειδωλολάτρες.

Θέλουμε να ρωτήσουμε, λοιπόν, Πιστεύει κανείς αληθινά ότι οι αρχαίοι μας πρόγονοι, όταν προσκυνούσαν το άγαλμα της Αθηνάς στον Παρθενώνα ή του Δία στην Ολυμπία, λάτρευαν το μάρμαρο και όχι το «πρωτότυπον»;

Παναγία, Χαμουντεσβάρι, Ίσις, Αθηνά

Τα σύμβολα και τα ονόματα μπορεί να διαφέρουν, όμως ο τρόπος λατρείας ή τιμητικής προσκύνησης παραμένει ο ίδιος.

Ομολογούμε πως δεν έχουμε ακούσει πιο ανόητο επιχείρημα, όποιος και αν ήταν ο πρώτος που το εισηγήθηκε. Καθένας αρχαίος και σύγχρονος ειδωλολάτρης θα υπέγραφε την παραπάνω δήλωση και κανένας, –εκτός ίσως από ορισμένους πρωτόγονους θρησκευτικούς τύπους λατρείας– δεν θα υποστήριζε ότι γι’ αυτόν “θεός” είναι το Χ ή Ψ άγαλμα ή εικόνισμα. Όλοι σε κάποιο πρόσωπο αναφέρονταν ή και αναφέρονται, και προς αυτό αναπέμπουν την τιμή/λατρεία τους. Αν λοιπόν δεν είναι ειδωλολατρία η σημερινή προσκύνηση των εικόνων, τότε δεν θα πρέπει να λέμε ειδωλολάτρες ούτε τους αρχαίους. Επειδή όμως σωστά τους λέμε ειδωλολάτρες, ας προσέξουμε να μη μιμούμαστε την πρακτική τους.

Ο απόστολος Παύλος ορθά έγραψε: «Το είδωλον είναι τι; ή ότι το ειδωλόθυτον είναι τι; ουχί· αλλ ότι εκείνα τα οποία θυσιάζουσι τα έθνη, εις τα δαιμόνια θυσιάζουσι, και ουχί εις τον Θεόν» (Α΄ Κορ. 10/ι/19-20). |

«»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»